#birröportaj Sağlık Mesleklerini Tanıyalım: Anestezi Teknikerliği

Anestezi Teknikeri kimdir, ne iş yapar? Mesleğin tanımı, geçmişi ve geleceği üzerine Okan Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Anestezi Program Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Mehtap ATASEVEN BULUN ile röportaj.

Dr. Öğr. Üyesi Mehtap ATASEVEN BULUN kimdir?

İstanbul Üniversitesi Florance Nightingale Hemşirelik Fakültesi mezunuyum. Mezuniyetimden sonra farklı görevlerde hastanelerde çalıştım. Bu görevler dolayısıyla hastanelerin birçok bölümünün fonksiyonlarını ve geliştirilme ihtiyaçlarını analiz etme şansım oldu. Bu da bende sağlığa daha makro bir bakış edinme isteği doğurdu ve akademiye geri dönüp sağlık yönetimi anabilim dalında lisansüstü eğitime devam etme kararı aldım.

Eğitimim devam ederken bir yandan da hastanelerde eğitim hemşireliği, enfeksiyon kontrol hemşireliği ve yöneticilik görevlerini sürdürüyordum. Doktora eğitimim bitince hem bir araştırmacı hem bir saha çalışanı hem de araştırma sonuçlarını uygulayıcı olmanın imkânsızlığı ile yüzleştim ve bir tercihte bulunmam gerekti. Böylelikle akademiye geçiş yapmış oldum. Şuan İstanbul Okan Üniversitesi’nde Anestezi Program Başkanı olarak çalışmaya devam ediyorum.

Anestezi Teknikeri ve Anestezi Teknisyeni arasındaki fark nedir? Mesleğin tarihçesi hakkında bilgi vererek muhtemel geleceğiyle ilgili öngörülerinizi bizimle paylaşır mısınız?

Ülkemiz  açısından değerlendirecek  olursak Anestezi Teknikeri ve Anestezi Teknisyeni arasındaki temel fark eğitim seviyesinde. Anestezi teknikerleri, üniversitelerin 2 yıllık ön lisans programlarını bitiren, bu nedenle teknisyenlere kıyasla daha kapsamlı bir eğitime sahip kişilerdir. Anestezi teknisyenleri ise lise düzeyinde bir eğitimle unvanlarını almışlardır.

Günümüzde artık mevzuatımız gereği anestezi teknisyeni mezuniyeti mümkün olmadığından mesleğe yeni katılacak herkes ön lisans eğitiminden geçmek durumundadır.

Mesleğin tarihine baktığımızda #anestezi uygulamalarının 19. yüzyıl ortalarında başlamış olduğunu, anestezi teknikerliğini içeren işlerin zaman içinde asepsi, antisepsi ve cerrahi tekniklerin gelişerek anestezi biliminin ilerlemesiyle daha da profesyonelleşip bir meslek haline geldiğini görüyoruz.

Şu an için cerrahi tedavi bitmedikçe anestezi biliminin de geleceğinin açık olduğunu söylemek yanlış olmaz. Hatta günümüzdeki teknolojik değişim hızına bakarak gelecekte #anesteziteknikerliğinin daha da uzmanlaşacağını, meslek mensuplarının daha hassas cihazlar kullanacağını, daha fazla bilgi ve beceri birikimine sahip olması gerekeceğini öngörebiliriz.

Anestezi Teknikeri olarak mezun olanlar hangi alanlarda çalışabilir? İstihdam durumu nedir?

Anestezi Teknikerleri kamu ve özel sağlık kurumlarının ameliyathanelerinde çalışma imkanına sahiptir. Sağlık sektörünün sürekli büyümesi ve ameliyat sayılarının artması nedeniyle anestezi teknikerlerine duyulan ihtiyaç yüksektir. Ancak anestezi teknikerliği bölümünden mezun sayısının her yıl artmasına paralel olarak istihdam rekabeti de artmaktadır.

Sağlık kuruluşlarının daha fazla tecrübe ve bireysel yetenek arayışında olduğunu söyleyebiliriz. Aynı zamanda mezunlarımızın bir kısmının tıbbi ürün ve cihaz pazarlaması alanında da çalıştığını biliyoruz. Mesleki kariyerlerine yurt dışında devam eden mezunlarımız da var. Tüm bunları beraber değerlendirdiğimizde, anestezi teknikerleri için farklı iş alanları ve coğrafi dağılımda çalışmanın mümkün olduğunu söyleyebiliyoruz. Ama tabii bunlar biraz da mezunların kişilik özellikleri ve bireysel tercihleriyle şekilleniyor.

Anestezi bölümünü tercih edecek kişilerden neler beklenir?

Bir anestezi teknikeri adayından dikkatli, disiplinli, sabırlı ve güçlü iletişim yeteneğine sahip olmasını bekleriz. Özellikle stres altında doğru kararlar alabilme yetisi, çalışacağı sektör dolayısıyla hasta, hasta yakını ve ekip arkadaşlarıyla empati kurabilme becerisi de oldukça önemlidir. Tüm sağlık disiplinlerinde olduğu gibi bu meslekte de hasta güvenliği her şeyden önce geliyor. Bu yüzden bir anestezi teknikerinin hem çok iyi bir teorik eğitim sürecinden geçmesi hem de bunları mesleki becerisi - iş yapış şekline adapte edebilmesi gerekmektedir.

Bir mezun kendini nasıl geliştirebilir? Fark yaratabileceği alanlar nelerdir?

Bir anestezi teknikeri mezun olduktan sonra çeşitli sertifikalar alabilir. Bu konuda eğitim düzenleyen çok sayıda kuruluş bulunmakta. Ayrıca teknolojiyi yakından takip ederek yeni anestezi cihazlarının kullanımına hakim olmak, alanında fark yaratmasını sağlayabilir. Seminerler, eğitimler, konferanslar ve uygulamalı çalışmalara katılmak da kişisel gelişim için kıymetlidir. Burada kişinin hangi pozisyonda kariyer hedeflediği önemli hale geliyor. Örneğin "Sorumlu Anestezi Teknikeri" olmak kişinin kariyer hedefi dahilinde ise kendini mesleğin gerektirdiği teknik konular dışında yöneticilik anlamında da geliştirmeli. Ya da hedefi öğrenci yetiştiren bir akademisyen olmak ise lisans eğitimini tamamlayıp lisansüstü eğitimine devam etmeli diyebiliriz.

2 yıllık Anestezi Teknikerliği eğitim müfredatında neler bulunur? Başka bölümlere geçiş imkânı var mıdır?

Anestezi teknikerliği müfredatında temel tıp bilgileri, anestezi cihazlarının kullanımı, temel ve klinik anestezi dersleri, anestezi pratiğine yönelik uygulama dersleri, EKG analizi gibi birçok ders bulunmaktadır. Ülkemizde ön lisans öğrencilerine DGS (Dikey Geçiş Sınavı) ile lisans programlarına geçiş imkanı sunulmaktadır. Bu sayede öğrenciler dört yıllık lisans programını tamamlayarak eğitimlerini daha ileriye taşıyabilirler.

Bölüm öğrencileri ve mezunları en çok hangi konularda zorluk yaşar? Avantaj ve dezavantajları nedir mesleğin?

Öğrencilerimiz genelde ilk yarıyılda karşılaştıkları temel tıp derslerinde zorlanıyorlar. Bu ilk yarıyılı yeni bir dil öğrenmek gibi düşünebiliriz; anatomi, fizyoloji, tıbbi terminoloji gibi derslerin çok büyük kısmı önceki lise vb öğrenimlerinde pek karşılaşmadıkları kavramlar ile dolu. İlk yarıyılı başarıyla tamamladılarsa genellikle sorunsuz mezun olduklarını gözlemliyoruz. Bir kısım öğrencilerimiz ise stajlarında zorlanabiliyorlar. Çünkü stajları başarı ile tamamlamak bir yandan öğrencinin girişken kişilik yapısına sahip olmasını, öğrenme ve uygulamaya isteğinin yüksek oluşunu, bir yandan ise öğrendiklerini deneyime aktarabilme becerisini gerektiriyor. Eğer tüm bu istek ve özellikler öğrencide mevcut değilse mesleğin dezavantajlarını deneyimlemiş oluyorlar. Avantajlarına gelirsek sağlık sektöründe yer almayı başlı başına bir avantaj olarak saymalıyız. Bunu sadece istihdam olanakları açısından değil sağladığı manevi haz ve insan hayatına dokunmak gibi bir noktadan ele almak gerekiyor.

Anestezi Teknikerleri için yurt dışında iş olanakları var mı? Dünyada bu alanda neler oluyor?

Ülkemizdeki anestezi teknikerliğine denk düşen eğitim seviyesi ülkeden ülkeye fark gösteriyor. Bu konuda dünyada bir birlik sağlanamamış durumda. Son yıllarda mezunlarımızda gördüğümüz ise yurt dışı denkliğini sağlayıp mesleklerini orada yapma arzusu. Bunu gerçekleştiren mezunlarımız oldu. Mezun olunan üniversitenin diploma eki vermesi, alınan ön lisans eğitiminin teorik ve uygulama ders saatlerinin başvurulan ülkeye denk olması ve belki de en önemlisi kişinin yabancı dil yeterliliğine sahip olması yurt dışında iş olanağını arttıran etmenler arasında.

Mesleğin ulusal ve uluslar arası STK’ları var mı? Aktif olanlar hangileridir?

Uluslararası birçok STK var ancak biraz önce bahsettiğimiz eğitim düzeyi, yetkiler ve sorumluluklar gibi farklılıklardan dolayı tam olarak ülkemizdeki derneklere denk olduğunu söyleyemeyiz. Yine de örnek vermemiz gerekirse; American Association of Nurse Anesthesiology(AANA), International Federation of Nurse Anesthetists (IFNA), World Federation of Societies of Anaesthesiologists (WFSA) ve European Association of Nurse Anesthetists (EANA).

Ulusal açıdan baktığımızda ise Anestezi Teknisyen ve Teknikerleri Derneği öne çıkmakta. Tüm mezunlarımızın üye olmasını öneriyoruz. https://www.anestezitek.org.tr/

Eklemek istedikleriniz?

Anestezi teknikerliği sağlık alanında çok önemli bir meslek. Hem teknik bilgi hem de beceri açısından donanımlı olmayı gerektiriyor, ameliyat boyunca hastanın hayatını güvende tutmak gerçekten de hem zor hem de tatmini yüksek bir iş. Gelecekte bu mesleği seçmeyi düşünen gençlere tavsiyem, eğitim süreçlerinde teorik bilgiyi pratikle birleştirerek kendilerini geliştirmeleri ve teknolojiyi yakından takip etmeleridir.